पुलवामा हल्ला हा एक दहशतवादी हल्ला होता जो 14 फेब्रुवारी 2019 रोजी भारतातील जम्मू आणि काश्मीरमधील पुलवामा जिल्ह्यात झाला होता. भारतीय सुरक्षा कर्मचाऱ्यांना घेऊन जाणाऱ्या वाहनांच्या ताफ्यावर आत्मघाती बॉम्बरने हल्ला केला, परिणामी 40 केंद्रीय राखीव पोलीस दल (CRPF) जवानांचा मृत्यू झाला आणि अनेक जण जखमी झाले. इतिहासकार म्हणतात की याचे एक साधे उत्तर आहे: ब्लॅक हिस्ट्री मंथ – जो 1926 मध्ये निग्रो हिस्ट्री वीक म्हणून सुरू झाला – तो फेब्रुवारीमध्ये आहे कारण तो निर्मूलनवादी चळवळीतील दोन महत्त्वाच्या व्यक्तींच्या वाढदिवसांशी जुळतो: अध्यक्ष अब्राहम लिंकन आणि फ्रेडरिक डग्लस.पुलवामा हल्ला भारतासाठी एक मोठी दुःखद घटना होती. या हल्ल्याने देशाच्या सुरक्षेचा प्रश्न पुन्हा एकदा ऐरणीवर आणला.
१४ फेब्रुवारीला काळा दिवस का मानला जातो?
फेब्रुवारी भारताच्या इतिहासातून ही तारीख कोणी पुसून काढण्याचा प्रयत्न केला तरी तसे होऊ शकणार नाही कारण फेब्रुवारी 2019 रोजी या दिवशी भारतातील तब्बल 40 जवान शहीद झाले होते म्हणूनच आजचा दिवस संपूर्ण भारतात काळा दिवस मानला जातो या घटनेला आज चार वर्षे पूर्ण होत आहे तरी भाग कोणताही भारतीय हा दिवस विसरू शकला नाही तर जाणून घेऊयात की त्या दिवशी नक्की काय झाले होते आणि तुम्ही पाहत आहात 2019 जम्मू काश्मीर आणि लडाखला जोडणाऱ्या मार्गावरून अडीच हजार सैनिक घेऊन सीआरपीएफ चा ताफा 78 वर्ष मधून जात होता त्या दिवशी रस्त्यावरची वाहतूक देखील रोज सारखे सामान्य होते तेव्हा सीआरपीएफ चा दाखवा पुलवामा येथे पोहोचला तेवढ्यात रस्त्याच्या पलीकडून येणारी एक कार्ड सीआरपीएफ शताफळा आढळली असा आपल्या मायभूमीला हादरून टाकणारा एक्स्पोर्ट झाल्यावर दूरवर काहीच दिसत नव्हते या स्फोटाचे वातावरण शांत झाल्यावर अवघा देश रडला होता.
कारण या धुळे जवानांच्या मृतदेहाचे तुकडे पडले होते आणि भारताची माय भूमी ही जवानांच्या रक्ताने चिंब झाली या 40 जवान शहीद झाले आणि भारतावर एक प्रकारे लिहून अडीच हजार जवान पहाटे श्रीनगर कडे रवाना झाले होते त्यांना सूर्यास्तापूर्वी श्रीनगरच्या बक्षिस स्टेडियम मधील संक्रमण शिबिरात पोहोचायचं हे सगळे सैनिक पहाटे साडेतीन वाजता निघाले होते. त्यांच्यासाठी सोपे आवाहन नव्हते कारण हा पल्ला सुमारे 350 किलोमीटरचा होता परंतु पुलवामा मध्ये ज्येष्ठ दहशतवाद्यांनी या जवानांना गाठले यातील काही सैनिक नुकतेच झाले होते तर काहीच ते संपवून कामावर परतले होते दहशतवाद्यांना संपूर्ण अडीच हजार जवानांना लक्ष करायचे होते यावेळी जवानांच्या परंतु त्यातील किंवा एकाच बसवर हल्ला करण्यात दहशतवादी यशस ्वी झाली. हा हल्ला झाला त्या ठिकाणावरून श्रीनगरच्या अंतर केवळ 33 किलोमीटर एवढे होते परंतु त्या आधी जवानांना आपल्या प्राण्यांची आहुति दिली होती.
पुलवामा हल्ल्याबाबत काही महत्त्वाचे तथ्य येथे आहेत
- आदिल अहमद दार नावाच्या आत्मघातकी बॉम्बरने जम्मूहून श्रीनगरला जात असलेल्या सीआरपीएफच्या ताफ्यावर आपले वाहन घुसवले तेव्हा हा हल्ला झाला.
- बॉम्बर पाकिस्तानमध्ये असलेल्या जैश-ए-मोहम्मद (JeM) या दहशतवादी संघटनेशी संबंधित होता.
- युनायटेड स्टेट्स, युनायटेड किंगडम आणि फ्रान्ससह जगभरातील सरकार आणि नेत्यांनी या हल्ल्याचा मोठ्या प्रमाणावर निषेध केला.
- हल्ल्याला प्रत्युत्तर म्हणून, भारताने 26 फेब्रुवारी 2019 रोजी पाकिस्तानमधील JeM दहशतवादी तळांवर हवाई हल्ले सुरू केले.
- पुलवामा हल्ल्यामुळे भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील तणावात लक्षणीय वाढ झाली, दोन्ही देशांनी लष्करी देवाणघेवाण आणि राजनैतिक डावपेचांची मालिका गुंतली. पुलवामा हल्ला ही एक मोठी दहशतवादी घटना होती ज्याने जम्मू आणि काश्मीरमध्ये भारतासमोरील सुरक्षा आव्हानांवर प्रकाश टाकला होता. दहशतवाद आणि अतिरेकी यांचा सामना करण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय सहकार्याची गरजही त्यांनी अधोरेखित केली.
हल्ल्याचा घटनाक्रम
जम्मू-श्रीनगर राष्ट्रीय महामार्गावर केंद्रीय राखीव पोलीस दलाच्या (CRPF) ताफ्यावर हल्ला झाला. ताफ्यात 78 गाड्या होत्या, ज्यात 2500 हून अधिक जवान होते. आदिल अहमद दार नावाच्या दहशतवाद्याने स्फोटकांनी भरलेली गाडी ताफ्यातील एका बसवर धडकवली.या हल्ल्यात 40 जवान शहीद झाले आणि अनेक जण जखमी झाले.
हल्ल्याची जबाबदारी
जैश-ए-मोहम्मद या दहशतवादी संघटनेने हल्ल्याची जबाबदारी स्वीकारली.
हल्ल्यानंतर लगेचच, जैश-ए-मोहम्मद (JeM) या पाकिस्तानस्थित दहशतवादी गटाने पुलवामा हल्ल्याची जबाबदारी स्वीकारली. या अतिरेकी गटाने काकापोरा येथील आदिल अहमद दार यांचा व्हिडिओ जारी केला जो 2018 मध्ये या गटात सामील झाला होता.
पुलवामा हल्ल्यानंतरची घटना
शहीद सीआरपीएफ जवानाचे त्यांच्या गावी शासकीय इतमामात अंत्यसंस्कार करण्यात आले. त्याच दिवशी, भारताने पाकिस्तानचा सर्वात पसंतीचा राष्ट्राचा दर्जा रद्द केला, पाकिस्तानमधून भारतात आयात केल्या जाणाऱ्या सर्व वस्तूंवरील सीमाशुल्क 200% पर्यंत वाढवले आणि मनी लाँडरिंगवर आर्थिक कृती कार्य दल (FATF) ला पाकिस्तानला काळ्या यादीत टाकण्याची विनंती केली.
शहिदांना भावपूर्ण श्रद्धांजली
देशाच्या सेवेत आपल्या प्राणांची आहुती देणाऱ्या सीआरपीएफच्या ४० जवानांच्या शौर्याचे देश अभिमानाने स्मरण करत आहे. त्यांनी आपल्या देशासाठी ज्या शौर्याने आणि पराक्रमाने लढा दिला तो आपल्या स्मरणात कायम राहील. या धाडसी अंतःकरणाचा आत्मा पकडणारे वीस अवतरण येथे आहेत:
- “पुलवामा हल्ल्यात ज्यांनी आपले प्राण दिले त्या शूर हृदयांचा सन्मान. त्यांचे धाडस सदैव स्मरणात राहील”
- “आज आम्ही पुलवामा हल्ल्यातील वीरांना श्रद्धांजली अर्पण करतो. त्यांचे शौर्य आम्हाला नेहमीच प्रेरणा देत राहील”
- “पुलवामा हल्ल्यात आपल्या देशासाठी प्राणांची आहुती देणाऱ्या शूर सैनिकांच्या स्मृतीप्रित्यर्थ”
- “14 फेब्रुवारी हा त्यांच्या त्याग आणि शौर्याचे स्मरण करण्याचा दिवस आहे. आम्ही आमच्या शहीदांना कधीही विसरणार नाही”
- “त्यांचे धैर्य हा एक प्रकाश आहे जो आपल्या हृदयात चमकतो, देशासाठी त्यांनी केलेल्या बलिदानाची आठवण करून देतो”
