पर्यावरण पूरक बांबू लागवडीला प्रोत्साहन देण्यासाठी राज्य शासनाच्या माध्यमातून बांबू लागवडीला सात लाख रुपयांचा अनुदान जाहीर केलेला आहे आणि याच योजनेच्या अंतर्गत जास्तीत जास्त शेतकऱ्यांनी बांबू लागवडीसाठी अर्ज करावेत या योजनेचा लाभ घ्यावा अशा प्रकारचा आव्हान शासनाच्या माध्यमातून वेळोवेळी केलं जात आहे आणि याच अनुषंगाने नेमकं बांबू लागवडीला सात लाख रुपयाचा अनुदान कशाप्रकारे दिलं जातं याचा इस्टीमेट आराखडा किंवा कोणत्या बाबीसाठी किती अनुदान दिलं जातं हे बऱ्याच मोठ्या प्रमाणात विचारणा केली जात होती. आणि याच अनुषंगाने बाबू लागवडीसाठी लागणारे जे इस्टीमेट आहे ते इस्टीमेटच्या माध्यमातून या योजनेसाठी दिलं जाणार अनुदान आज या माहिती मधून आपण समजून घेण्याचा प्रयत्न करणार आहोत.
महाराष्ट्र शासनाकडून बांबू लागवड योजनेला प्रोत्साहन देण्यात येत आहे बांबू लागवड करण्यासाठी शेतकऱ्यांना शासनाकडून अनुदान देखील देण्यात येत आहे प्रत्येक बांबू लागवड करणाऱ्या शेतकऱ्यास सात लाख रुपयाचा अनुदान देण्याचं प्रशासनाने मान्यता देखील देण्यात आली आहे त्यामुळे पडीक आणि खडकाळ जमिनीवर देखील बांबू लागवड शेतकऱ्यांना करणं अगदी सोपं झालं आहे त्यातून शेतकऱ्याच्या आर्थिक उन्नतीची संधी या निमित्ताने उपलब्ध करून प्रशासनाने दिली आहे बांबू लागवड करण्यासाठी नेमकं निकष काय काय आहेत शेतकऱ्याला किती लाभ होणार आहे आणि ही योजना नेमकी काय आहे याबद्दलची अधिकची माहिती घेणार आहोत.
सर्व जमिनीचा यथायोग्य उपयोग होऊन शेतकऱ्यांना अत्यंत चांगलं उत्पादन देण्यासाठी बांबूचं मिशन स्वरूपामध्ये आपण लागवड करण्याची योजना आणलेली आहे या बांबू लागवड योजनेमध्ये आपण महात्मा गांधी राष्ट्रीय रोजगार ग्रामीण रोजगार हमी योजनेमध्ये आपल्याला बांबू लागवड घेता येणार आहे ज्या शेतकऱ्यांची दोन हेक्टर पर्यंत जमीन आहे अशा शेतकऱ्यांना या योजनेमध्ये भाग घेता येईल येईल या योजनेमध्ये आपण अकराशे बांबूची रोप लावली आणि सर्व काम रोजगार हमी योजनेतली पूर्ण केली तर सुमारे सात लाख रुपयापर्यंत तीन वर्षांमध्ये आपल्याला या योजनेतून अनुदान मिळणार आहे त्या व्यतिरिक्त ज्या शेतकऱ्यांना या बांबू रोजगार हमी योजनेतून बांबू लागवडीचा लाभ घेता येणार नाही अशा शेतकऱ्यांसाठी राष्ट्रीय बांबू मिशन ही योजना आणि अटल बांबू समृद्धी योजना देखील आहे ज्याच्यामध्ये सुमारे 800 रोपांपर्यंत रोपं या शेतकऱ्यांना मोफत मिळतात आणि त्या व्यतिरिक्त अनुदानाचा लाभ सुद्धा दिला जातो.
100 आणि 1100 रोपाकरिता अनुदान किती व कसे?
याच्यामध्ये तीन मीटर बाय तीन मीटर च्या लागवडीसाठी या ठिकाणी ही लागवड केली जाते आणि याच्यामध्ये 100 रोपा करता आणि 1100 रोपांसाठी अशा प्रकारांमध्ये आपण हे अनुदान समजून घेण्याचा प्रयत्न करणार आहोत याच्यामध्ये कामाचा तपशील मध्ये पहिलं काम असणारे लागवडीची काम पूर्ण करणं ज्याच्यामध्ये जमीन तयार करणं जमीन तयार करण्यामध्ये एकूण मनुष्य दिवस, मजुरी, साहित्य असं एकंदरीत 4195 रुपये हा 100 झाडाच्या 100 रोपाच्या लागवडी करता अनुदान दिलं जातं जे 1100 रोपा करता 46,145 रुपये आहे याच्यानंतर खड्डे खोदणं, खड्डे खोदण्यासाठी 100 रोपा करता 3412 रुपये तर एकूण 1100 रोपा करता 37,537 रुपये एवढा अनुदान एवढा खर्च ग्राह्य धरला जातो. कुंपणकरण कुंपण करण्यासाठी सुद्धा 100 रोपा करता 8690 तर 1100 रोप करता 9590 रुपये एवढा खर्च ग्राह्य धरला जातो आणि एकंदरीत या सर्व कामा करता 16297 रुपये हे 100 रोप करता इस्टिमेट पकडलं जातं तर एकूण ₹1100 रुपया करता ₹1,79,272 रुपये एवढा खर्च ग्राह्य धरला जातो.
प्रथम वर्षातील कामासाठी लागणारा खर्च:
याच्यामध्ये प्रथम वर्षाची जी काम असतील ज्याच्यामध्ये माती, खत मिश्रण आणि खड्डे भरणं ज्याच्यामध्ये शेणखत असेल रासायनिक खत असेल याच्यासाठी 100 रोप करता 4428 तर 1100 रोपा करता ₹48708 एवढा खर्च ग्राह्य धरला जातो याच्यानंतर रोपाची खरेदी याच्यामध्ये 100 रोप प्लस 10% मर असे मिळून 110 रोपा करता₹40 प्रति रोपानं ₹4400 प्रति 100 रोपा करता तर ₹1100 रोपा करता ₹48,400 एवढा खर्च ग्राह्य धरला जातो. याच्यानंतर लागवडीसाठीचा खर्च 100 रोपा करता ₹2730 ₹1100 करता 3030 याचप्रमाणे नांग्या भरणं खत देणं निंदणी करणं याच्यानंतर पीक देणं पाणी देणं आणि इतर जो काही संकीर्ण खर्च असेल असा मिळून एकूण 100 रुपया करता 19,513 रुपयाचा खर्च ग्राह्य धरला जातो तर एकूण 1100 रुपया करता हे सर्व मिळून खर्च जो आहे तो लागवड आणि लागवड पूर्व काम हे मिळून 2,14,653 रुपये एवढा खर्च ग्राह्य धरला जातो.
व्दितीय वर्षातील खर्च:
याच्यानंतर दुसऱ्या वर्षीच्या कामामध्ये आपण जर पाहिलं तर मराळी भरणं की त्याच्यामध्ये 10% जी दहा रोपाची खरेदी असेल 40 रुपया प्रमाण याच्यासाठी ₹100 करता ₹400 रुपये तर ₹1100 करता ₹4400 रुपये अशा प्रमाणामध्ये हा खर्च ग्राह्य धरला जातो नांग्या भरणं खतं देणं निंदणी करणं याच्यानंतर पीक संरक्षण पाणी देणं इतर संकीर्ण अशा दुसऱ्या वर्षाची जी काम आहेत याच्यासाठी एकूण ₹100 करता 13,115 रुपये तर एकूण ₹1100 करता ₹1,44,274 रुपये एवढा खर्च ग्राह्य धरला जातो.
तृतीय वर्षाकरिता लागणारा एकूण खर्च:
तृतीय वर्ष कामाच्या अंतर्गत खत देणं निंदणी करणं पीक संरक्षण पाणी देणं आणि इतर संकीर्ण असा मिळून 100 रोपा करता 13,808 रुपये खर्च ग्राह्य धरला जातो तर एकूण 1100 रुपया करता ₹1,51,890 रुपये एवढा खर्च या ठिकाणी ग्राह्य धरला जातो याच्यामध्ये एकूण एकंदर जी काही लागवड असेल तृतीय वर्षापर्यंतची काम याच्यामध्ये लागवड पूर्व काम प्रथम वर्षाची काम द्वितीय वर्षाची काम तृतीय वर्षाची काम असा मनुष्य दिवसाचा जो खर्च असेल मजुरीचा जो खर्च असेल तो 46,956 रुपये असणार आहे 100 रुपया करता आणि साहित्याचा 1579 रुपये असे मिळून 100 रुपया करता 62,735 रुपये एवढा खर्च एवढं एस्टीमेट या ठिकाणी ग्राह्य धरण्यात आलेले आहे आणि हेच ₹1100 रोपा करता मजुरी ₹5,16,516 रुपये तर साहित्याचा खर्च ₹173574 अर्थात 75% अकुशल आणि 25% कुशल अशा प्रमाणानुसार हे अनुदानाची परिगणना केली जाणारे एस्टीमेट तयार करण्यात आलेले आहे ज्याच्या अंतर्गत बांबू लागवडीसाठी तिन्ही वर्षाचे मिळून ₹69,090 एवढा खर्च या ठिकाणी ग्राह्य धरण्यात आलेला आहे.
आणि आणि अशा प्रकारचे इस्टिमेट बांबू लागवडीसाठी शेतकऱ्यांना सादर करावं लागणार आहे महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजने अंतर्गत या वनविभागाच्या सामाजिक वनीकरण शाखेमार्फत जो वृक्ष लागवडीचा कार्यक्रम राबवला जातो याच्या अंतर्गत 3 मीटर बाय तीन मीटर च्या या बांबू लागवडीसाठी हे अनुदान तीन वर्षाच्या कालावधी करता ग्राह्य धरण्यात आलेले आहे एस्टीमेट तीन वर्षा करता बनवण्यात आलेलं आहे आपण जर बांबू लागवडीसाठी अर्ज करत असाल तर आपल्याला अशा प्रकारचे रोपाच्या प्रमाणामध्ये आपल्याला एस्टीमेट तयार करावा लागणार आहे.
