तुम्ही कधी पुणे जिल्ह्यातल्या मनसर मध्ये गेलात तर तुम्हाला महाद्वार लागेल. श्री छत्रपती शिवाजी महाराज महाद्वार किल्ल्याच्या दरवाजासारखी रचना आणि त्याच्यावरती छत्रपती शिवाजी महाराजांचा अश्वारूड पुतळा अशी या महाद्वाराची रचना या महाद्वारा शेजारीच एक मस्जिद सुद्धा आहे मंचर मधल्या धार्मिक सलोक्याचे उदाहरण कुठे पाहायला मिळत असेल तर या मंचरच्या वेषेवरच इथून थोडं आत गेलं एक वळण घेतलं की लागतो एक दर्गा सुफी संतांचा दर्गा पण सध्या या दरग्याच्या भोवती पोलिसांचा बंदोबस्त तैनात आहे सीआरपीएफ ची एक तुकडी आहे उच्चपदस्थ पोलीस अधिकारी आहेत.
इतर प्रशासकीय अधिकाऱ्यांची ये-जा सुरू आहे आणि सोबतच हिंदू आणि मुस्लिम धर्मीय बांधव सुद्धा आहेत आता जमावबंदीचे आदेश आल्यान गर्दी काहीशी पांगली आहे पण इथल्या परिस्थितीत काहीसा तणाव आहे लोकांमध्ये चर्चा आहे या दरग्याखाली मंदिर असल्याची या सगळ्या चर्चा सुरू झाल्या हा बंदोबस्त वाढला तो एका पडलेल्या भिंतीमुळे आणि त्याखाली दिसलेल्या एका भुयार सदृश बांधकामामुळे मंचरमध्ये नेमकं घडलं काय दरग्याखाली भुयार आहे का? या भुयाराबद्दल हिंदू आणि मुस्लिम समुदायाचं काय म्हणणं आहे सगळी माहिती जाणून घेऊयात…
मंचरमध्ये नेमकं काय घडलं?
सगळ्यात आधी बघूयात मंचर मध्ये घडलं काय तर मंचरच्या चावडी चौकात सुफी संत मोहम्मद मदनी यांचा दर्गा आहे या दरग्याच्या पायऱ्यांच काम करण्याचं गावातल्या नागरिकांनी आणि दरग्याच्या ट्रस्टन ठरवलं होतं यासाठी नगरपंचायतीने जवळपास 60 ते 70 लाख रुपयांचा निधी मंजूर केला आहे असं बातम्यांमधून सांगण्यात येतय त्यातूनच डागडुजीच काम सुरू झालं होतं गुरुवारी 11 सप्टेंबरला हे काम सुरू होतं त्यावेळी अडीच वाजण्याच्या सुमारास या दरग्याची दर्शनी भागातली भिंत कोसळली तेव्हा दरग्याचं काम करत असलेले कामगार ढेगाऱ्याखाली अडकण्याची भीती व्यक्त केली जात होती पण सुदैवान कोणतीही जीवितहानी झाली नाही पण दरग्याचा समोरचा भाग कोसळला आणि त्यानंतर दरग्याच्या खाली एक भुयार सदृश बांधकाम दिसलं.
आता हे दिसलेलं बांधकाम होतं कसं तर समोर दिसून आला तो भुयाराचा दरवाजा ज्याच्यावरती एक अर्धवर्तुळाकार विटांची रचना दिसली एखाद्या देवळी सारखा हा ढाचा ज्यामध्ये आतल्या बाजूला भुयार सदृश बांधकाम आहे. गुरुवारी हे भुयार सदृश बांधकाम दिसल्यानंतर लोकांमध्ये याची जोरदार चर्चा सुरू झाली. दरग्याची भिंत पडल्यानंतर मुस्लिम बांधव मोठ्या प्रमाणावर इथे जमा झाले तर भुयार सदृश्य बांधकाम दिसल्यान इथं आतमध्ये मंदिर असावं मंदिराच्या जागेवर हे बांधकाम झाला आहे याबद्दलच्या चर्चांनी जोर धरला आणि हिंदू बांधवांची ही गर्दी वाढली.
राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ, विश्व हिंदू परिषद आणि बजरंग दलाचे कार्यकर्ते इथे आले. साधारण 200 जणांचा जमाव इथे जमला. त्यानंतर लागलीच पोलीस अधिकारी सुद्धा दाखल झाले. सीआरपीएफ ची एक तुकडी तैनात करण्यात आली. 11 तारखेच्या दुपारी यामुळं काहीसा तणाव तयार झाला होता. पण त्यानंतर पोलिसांची प्रशासनाची मध्यस्थी दोन्ही धर्मयांच्या संघटनांनी घेतलेली सामंजस्याची भूमिका यामुळे संध्याकाळपर्यंत वातावरणातला तणाव निवळला पण तरीही दोन्ही बाजूंनी वेगवेगळ्या मागण्या करण्यात आल्या.
मुस्लिम धर्मयांच दरग्याबद्दल काय म्हणणं आहे:
आता या सगळ्यावर मुस्लिम धर्मयांच काय म्हणणं आहे या दरग्याबद्दल काय सांगण्यात येतय ते जाणून घेऊयात.. तर हा दर्गा सुफी संत मोहम्मद मदनी यांचा आहे 400 वर्षांपूर्वी मोहम्मद मदनी मनसर मध्ये आले आणि तिथे राहू लागले हिंदू मुस्लिम आणि जैन धर्मियांमध्ये मध्ये त्यांची लोकप्रियता होती. सर्वधर्मीय त्यांच्याकडे आशीर्वाद घेण्यासाठी सल्ला घेण्यासाठी येऊ लागले. सध्या ज्या जागेवर दर्गा आहे ती त्यांची विसावा घेण्याची जागा होती. त्याच ठिकाणी त्यांना दफन सुद्धा करण्यात आला आहे हा दर्गा सुद्धा कित्येक वर्ष जुना आहे या दरग्यात जे उत्सव साजरे होतात त्यात हिंदू मुस्लिम आणि जैन धर्मीय सुद्धा मोठ्या उत्साहाने सहभागी होतात.
मोहरमच्या वेळी मुस्लिम धर्मीयांनंतर हिंदू धर्मीय इथं मजलिस करतात ताबूत निघाला की हिंदू धर्मीय आपल्या लहान बाळांचे कान टोचायला इथे येतात, गणेशोत्सवात विसर्जन मिरवणुकीच स्वागत याच दरग्याच्या चौकात मुस्लिम धर्मयांकडून केलं जातं हा दर्गा म्हणजे मंचरच्या धार्मिक सलोक्याच प्रतीक आहे अशी माहिती इथल्या मुस्लिम बांधवांकडून आणि दरग्याच्या ट्रस्टींकडून देण्यात येत आहे.
सध्या सुरू असलेलं बांधकाम हे दरग्याच्या डागडोजीसाठी सुरू आहे. दरग्याच्या पायऱ्या चुकीच्या बांधल्या गेल्या होत्या. त्या नव्यान बांधण्यासाठी आणि सुशोभीकरण करण्यासाठी हे बांधकाम सुरू होतं त्याच वेळी भिंत कोसळल्याची घटना घडली पण ही भिंत नैसर्गिकपणे कोसळली अस इथल्या ट्रस्टींकडून सांगण्यात आलं पण या सगळ्यात गुहार सदृश बांधकाम समोर आल्यानंतर या भुयाराच मूल्यांकन करण्यात यावं आतमध्ये काय आहे हे पुरातत्व खात्याकडून तपासावं इथं मंदिर असण्याची शक्यता आहे अशी मागणी हिंदू संघटनांकडून केली जाऊ लागली पण यावर मुस्लिम संघटनांची भूमिका आहे की आतमध्ये फक्त कबर मोहम्मद मदनी हे सुफी संत होते. त्यामुळे मुस्लिम परंपरांनुसार त्यांच शव सागवाणी लाकडी पेटीत दफन करण्यात आलं होतं या भुयाऱ्यामध्ये ही कबर सोडून दुसरं काहीच नाही.
दर्ग्याच्या आतमध्ये आणि बाजूला काय काय आढळून आले:
आतमध्ये जुनी सागवाणी लाकड आणि मातीच आहे याआधी महसूल विभाग आणि पोलीस प्रशासनान आतमध्ये जाऊन सगळं पाहिल आहे त्याच शूटिंग सुद्धा केल आहे आतमध्ये कबरच आहे असेही दरग्याच्या ट्रस्टींकडून सांगण्यात येतय पण या सगळ्यावर हिंदू संघटनांच मत आहे की या भुयाराची पुरातत्व खात्यामार्फत चौकशी करावी आणि नक्की हे भुयार त्यातल्या वास्तू काय आहेत याचा अहवाल पुरातत्व खात्याने द्यावा तो आम्हाला मान्य राहील ही मागणी करताना हिंदू संघटनांकडून आसपासच्या घरांचा आणि बांधकाम शैलीचा संदर्भ देण्यात येतोय.
दरग्याच्या आजूबाजूला मोठ्या प्रमाणावर घर आहेत पण त्यांची उंची फार फार तर 12 ते 15 फूट आहे त्यांच्या तुलनेत दर्गा मात्र मोठ्या उंचीवर आहे ज्या उंचीवर हे भुयार सदृष बांधकाम सापडला आहे त्याच उंचीवर घर आहेत दरग्याच्या मागे छोट मुंजाबाच मंदिर आहे. इथं जुनी मराठी कन्याशाळा सुद्धा होती त्यामुळे या परिसराच मूल्यांकन करावं आणि भुयारात नक्की काय आहे हे तपासावं इथं एखादं बांधकाम आधीपासून होतं का आणि त्यावरच दरग्याच बांधकाम करण्यात आलं आहे का? असा प्रश्न सुद्धा हिंदू संघटनांकडून करण्यात येत आहे.
हिंदू संघटनांची मागणी…
आता हिंदू संघटनांची मागणी आहे की भुयारात आत जाऊन तपासणी करण्यात यावी. पुरातत्व खात्याने मूल्यांकन करावं पण मुस्लिम धर्मयांच म्हणणं आहे की आतमध्ये कबर सोडून दुसरं काहीच नाही आणि एखाद्या कबरीची जागा पुन्हा खंडणं तपासणं ही गोष्ट आमच्या धार्मिक भावना दुखावणारी आहे त्यामुळे कबरीला धक्का लागू नये अशी आमची ठांब भूमिका आहे साहजिकच यावर काय तोडगा निघणार हे महत्त्वाचं आहे कारण पुरातत्व खात्याकडून याची तपासणी होणार असेल तर त्या संदर्भातला आदेश न्यायालयाने देणं गरजेच आहे या सगळ्यात तणाव वाढू नये म्हणून पोलीस प्रशासनाने हिंदू आणि मुस्लिम समाजातील प्रमुख नेत्यांची बैठक घेऊन सलोखा राखण्याच आवाहन केलं.
मुस्लिम समाजाने निर्णय मान्य करण्याची तयारी दर्शवली आहे. तर हिंदू संघटनांनी न्यायालयात जाऊन स्थगिती मागण्याची भूमिका घेतली आहे. पण दोन्ही समाजातल्या नेत्यांनी मनसर मधल्या नागरिकांनी आत्ता जे बांधकाम आहे ते पुढील आदेश येईपर्यंत जैसे ठेवण्याचं ठरवल आहे. सोबतच सध्या दरग्याचा जो ढाचा आहे तो कोसळू नये म्हणून तात्पुरता सपोर्ट उभारण्याचही ठरवलय. पण स्थानिक पत्रकारांनी दिलेल्या माहितीनुसार मुस्लिम बांधवांकडून इथे सपोर्टसाठी कॉलम बांधण्याच काम सुरू झालं होतं पण पोलिसांनी केलेल्या तातडीच्या हस्तक्षेपानंतर ते थांबवण्यात आलं सध्या मंजरमध्ये तणावपूर्वक शांतता असून जमावबंदीचे आदेश देण्यात आले आहेत थोडक्यात दरग्याखाली सापडलेल्या भुयार सदृश बांधकामामुळे दरग्याखाली मंदिर असल्याचा हिंदू संघटनांचा दावा आहे तर मुस्लिम संघटना इथं फक्त कबर आणि माती आहे असं म्हणत मंदिर असल्याचा दावा फेटाळून लावत आहेत. त्यामुळे आता दोन्ही समाजांकडून काय भूमिका घेतली जाणार या नव्याने सापडलेल्या बांधकामाची तपासणी होणार का हे पाहणं महत्त्वाच असणार आहे.