नागरिकांनो, ‘डिजिटल अरेस्ट’ पासून वेळीच व्हा सावधान !

नक्कीच! डिजिटल अरेस्ट हे एक मोठे सायबर धोके आहे. यात तुम्हाला पोलीस, सीबीआय किंवा इतर सरकारी अधिकारी असल्याचा बोलून धमकावून तुमची पर्सनल माहिती आणि पैसे काढून घेण्याचा प्रयत्न केला जातो. करोना काळापासून देशातील डिजिटल पेमेंटमध्ये वेगाने वाढ झाली. आता कोणत्याही आर्थिक व्यवहाराची पूर्तता करण्याचा सर्वांत सुलभ मार्ग म्हणून डिजिटल पेमेंटला प्राधान्य दिले जाते. मात्र, यातून अनेक गैरप्रकार वाढताना दिसत आहेत. त्यातच ‘डिजिटल अरेस्ट’चा धाक दाखवून सर्वसामान्यांना आणि त्यातही ज्येष्ठ नागरिकांना आणि लुटण्याचे फसवण्याचे प्रकार वाढू लागले आहेत. त्याविरोधात ‘नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया’ने (एनपीसीआय) नागरिकांना सावध केले आहे.

डिजिटल पेमेंट प्रणालीमध्ये गैरप्रकार होतो आहे, हे लवकर लक्षात येणे महत्त्वाचे आहे. असे झाल्यास डिजिटल अर्थव्यवस्थेचे उद्दिष्ट साध्य होईल. हा विचार करून ‘एनपीसीआय’ने सावध केले आहे.

डिजिटल अरेस्ट खरीच असते का ?
जर तुम्हाला डिजिटल अरेस्ट म्हणजे कळले असेल तर वास्तविक ‘डिजिटल अरेस्ट’ नावाची कोणती गोष्ट नसते. या धमक्या संपूर्णपणे तोतयागिरी असते. त्यांचा हेतू पीडीत व्यक्तीकडून लवकरात लवकर ऑनलाईन मार्गे पैसे लुबाडण्याचा असतो. त्यामुळे पोलिस असल्याची बतावणी करुन पीडीत व्यक्तीला घाबरवले जाते. आणि तणावाखाली आणले जाते.

डिजिटल अरेस्ट म्हणजे काय ?

ऑनलाइन गैरप्रकारांमध्ये डिजिटल अरेस्ट हा प्रकार सध्या वाढत आहे. सायबरचोर स्वतःची बतावणी पोलिस किंवा गुप्तहेर संस्थेचे प्रतिनिधी आहेत अशी करतात. अशी बतावणी करून सायबर चोर सर्वसामान्य नागरिकाला कॉल करतात आणि त्यांच्याविरोधात न्यायालयात प्रकरण गेल्याचे सांगतात. या केससाठी ते पैशांची मागणी करतात. सायबर चोरांच्या तावडीत सापडलेल्यांना कायद्याचे उल्लंघन केल्याची धमकी दिली जाते आणि त्याद्वारे पैसे उकळले जातात.

असा ओळखा डिजिटल अरेस्ट घोटाळा:

■ अधिकारी असल्याची बतावणी करून कॉल येणेः कुणी तुम्हाला पोलिस, सीबीआय, प्राप्तिकर अधिकारी, सीमाशुल्क अधिकारी असल्याचे सांगून कॉल करत असेल तर सावध व्हा.

■ घाबरवणारी भाषा आणि घाई: सायबरचोर व्हिडिओ कॉल करून पोलिसाचा वेश परिधान करून, सरकारी लोगो वापरून घाबरवण्याचा प्रयत्न करतात

■ संवेदनशील माहिती किंवा पेमेंट पाठविण्याची विनंती : सायबरचोर वैयक्तिक माहिती किंवा मोठ्या रकमेची मागणी करण्याची दाट शक्यता असते.

यापासून वाचण्यासाठी काही टिप्स:

• घाबरू नका: अशा कॉल आल्यास शांत राहा आणि त्यांच्या बोलण्यावर विश्वास ठेवू नका.
• पर्सनल माहिती देऊ नका: तुमचा बँक खाते क्रमांक, पासवर्ड, ओटीपी इ. कोणालाही देऊ नका.
• पोलिसांशी संपर्क साधा: अशा प्रकारचा कॉल आल्यास जवळच्या पोलीस स्टेशनमध्ये संपर्क साधा.
• अनोळखी नंबरवरून येणाऱ्या कॉलला उचलू नका: जर तुम्हाला अनोळखी नंबरवरून कॉल येत असेल तर त्याला उचलू नका.
• सायबर सेलकडे तक्रार करा: जर तुम्हाला असा अनुभव आला असेल तर सायबर सेलकडे तक्रार नोंदवा.
  याशिवाय, तुम्ही खालील गोष्टींची काळजी घेतली तर तुम्ही डिजिटल अरेस्ट पासून सुरक्षित राहू शकता:
• मजबूत पासवर्ड वापरा: तुमच्या सर्व ऑनलाइन अकाउंट्ससाठी मजबूत आणि वेगवेगळे पासवर्ड वापरा.
• टू-फॅक्टर ऑथेंटिकेशन वापरा: तुमच्या ऑनलाइन अकाउंट्ससाठी टू-फॅक्टर ऑथेंटिकेशन इनेबल करा.
• अपडेटेड सॉफ्टवेअर वापरा: तुमच्या फोन आणि कंप्युटरमधील सॉफ्टवेअर नेहमी अपडेटेड ठेवा.
• अविश्वासू लिंक्सवर क्लिक करू नका: तुम्हाला अनोळखी व्यक्तींकडून किंवा ईमेलमध्ये मिळालेल्या लिंक्सवर क्लिक करू नका.
• या सर्व गोष्टींची काळजी घेतली तर तुम्ही डिजिटल अरेस्ट पासून सुरक्षित राहू शकता.अधिक माहितीसाठी तुम्ही सायबर सेलच्या वेबसाइटला भेट देऊ शकता.

अशी घ्या खबरदारी…

■ थांबा आणि पडताळणी करा: तुम्हाला कायदेशीर समस्येची भीती घालणारे अनपेक्षित कॉल्स किंवा मेसेजस आले, तर एक क्षण थांबून पडताळणी करा. शांत राहा. सायबरचोर भीती आणि गडबडीचा फायदा घेतात. खऱ्या सरकारी संघटना किंवा सुरक्षा संघटना कधीच पैसे मागत नाहीत; तसेच फोन अथवा व्हिडीओ कॉलद्वारे केसची तपासणी करत नाहीत.

■ सपोर्ट चॅनेल्सचा वापर करा तुम्हाला संशयी वाटणाऱ्या क्रमांकांची माहिती १९३० वर डायल करून राष्ट्रीय सायबरक्राइम हेल्पलाइनला कळवा किंवा दूरसंचार खात्याला https://sancharsaathi. gov.in/sfc/ या साइटवर माहिती द्या.