1 लाख 28790 सोन्याचा भाव एक लाख 28 हजारांच्या पुढे गेलाय एकेका दिवसाच्या गॅप नंतर सोन्याचा भाव वाढल्याच्या सोन्याच्या भावान नवा उच्चांक गाठल्याच्या बातम्या येत आहेत सोन्यान नवा उच्चांक गाठला की आता भाव कमी होणार असा अंदाज लावला जातो आणि सोन्याची किंमत नवा धक्का देऊन जाते साधारण वर्ष दीड वर्षांपूर्वी सोन्याचे दर उतरून अगदी 65 हजार रुपये प्रति तोडा इतवर आले होते पण त्यानंतरचा चढता आलेख मात्र थांबलेला त्यात सोन्याच्या दरातली ही वाढ अशीच कायम राहणार असल्याचही तज्ञांकडून सांगितलं जातय.
ऐन लग्नसरायच्या तोंडावरती सोन्याच्या किंमती वाढत असताना रिझर्वह बँकेन गोल्ड लोनच्या संदर्भामध्ये काही महत्त्वाचे बदल केलेत. हे बदल पुढचं आर्थिक वर्ष म्हणजेच 1 एप्रिल 2026 पासून देशभरामध्ये लागू होणार आहेत. ज्यांना आपल्याकडे असलेलं सोनं गहान ठेवून त्यावरती कर्ज घ्यायचंय त्यांच्यासाठी हे नियम अत्यंत महत्त्वाचे आहेत. आरबीआय चे गोल्ड लोन बाबतचे नवे नियम नेमके आहेत काय? त्यामुळं सोन्यावरती कर्ज घेणाऱ्यांसाठी काय बदलणार आहे? आरबीआय न गोल्ड लोन साठी नवे नियम का आणले आहेत? सगळी माहिती जाणून घेऊयात…
गोल्ड लोन म्हणजे काय?
आता गोल्ड लोन म्हणजे काय तर समजा तुमच्याकडे सोन्याचे दागिने किंवा कॉईन आहेत आणि त्या बदल्यामध्ये तुम्हाला पैशांची गरज आहे पण तुम्हाला तुमचं सोनं विकायचं नाही तर तुम्ही हे सोनं बँकेकडे गहाण ठेवू शकता आणि त्या बदल्यामध्ये बँकेकडून कर्ज मिळतं बँकेकडून नॉर्मली मिळणाऱ्या कर्जाचा व्याज दर जास्त असतो पण गोल्ड लोनचा व्याज दर तुलनेने कमी असतो कारण बँकेकडे तुमचं सोनं गहान असतं जर तुम्ही कर्ज फेडू शकला नाहीत तर बँक तुमचं सोनं विकून त्याद्वारे कर्जाची वसूली करू शकते.
सोनं तारनाचे आरबीआयचे नवीन नियम काय?
आता गोल्ड लोन आणि अन्य लोनच्या नियमांमध्ये आरबीआयन काही बदल केले आहेत आणि हेच बदल समजून घेणं महत्त्वाचं ठरतं आरबीआय न कर्जाच्या नियमांमध्ये केलेला पहिला महत्त्वाचा बदल म्हणजे इथून पुढे सोनं खरेदीसाठी कर्ज घेता येणार नाही. इतके वर्ष काय व्हायचं की एखादी व्यक्ती बँकेकडून काही रक्कम कर्ज म्हणून घ्यायची बँक यावरती व्याजही वसूल करायची अनेकदा हा व्याजदर 10% किंवा 12% इतका असायचा पण बँकेकडून कर्ज घेतल्यानंतर ही व्यक्ती ही रक्कम सोन्यामध्ये इन्व्हेस्ट करायची सोन्याचा दर हा सातत्याने वाढतो गेल्या दोन वर्षांमध्ये हा दर जवळपास दुप्पट झालाय साहजिकच याचा फायदा लोन घेणाऱ्या व्यक्तीला व्हायचा आरबीआय न आता अशाप्रकारे लोन घेण्यावरती बंदी घातली आहे आरबीय च्या नव्या नियमानुसार इथून पुढे लोन देणाऱ्या संस्था सोनं, चांदी, दागिने किंवा नाणी खरेदी करण्यासाठी लोन देऊ शकणार नाहीत.
आरबीआयने कर्जाच्या नियमांमध्ये केलेला दुसरा महत्त्वाचा बदल सोनं आणि चांदीचा कच्चा म्हणून वापर करणाऱ्या मॅन्युफॅक्चर साठी महत्त्वाचा आहे. इतके वर्ष हे मॅन्युफॅक्चरर्स त्यांच्याकडे असलेलं सोनं गहान ठेवून कर्ज घेऊ शकत नव्हते. याची परवानगी फक्त ज्वेलर्स आणि एक्सपोर्टर्सना होती. पण आता आरबीआय न हा अडथळा दूर केलाय. इथून पुढे मॅन्युफॅक्चरर सुद्धा सोन्याच्या बदल्यामध्ये कर्ज घेऊ शकणार आहेत.
सोबतच आरबीआय न गोल्ड लोनच्या बाबतीमध्ये केलेला तिसरा बदल म्हणजे इथून पुढे टिअर थ्री आणि टिअर फोर शहरांमध्ये असलेल्या छोट्या सहकारी बँका सुद्धा त्यांच्या कस्टमर्सला गोल्ड लोन देऊ शकणार आहेत. इतकी वर्ष या बँकांना ही परवानगी नव्हती.
आता आरबीआय गोल्ड लोनच्या बाबतीमध्ये केलेला सर्वात महत्त्वाचा आणि चौथा बदल हा लोन टू व्हॅल्यू लिमिट बाबतचा आहे हा बदल एक एप्रिल 2026 पासून देशभरामध्ये लागू होईल पण हा बदल नक्की आहे काय तर समजा तुमच्याकडे पाच लाख रुपयांचा सोन आहे आणि या सोन्याच्या बदल्यामध्ये तुम्हाला गोल्ड लोन हवं आहे यासाठी तुम्ही बँकेकडे गेलात तर त्या सोन्याच्या बदल्यामध्ये बँक तुम्हाला पूर्ण पाच लाख रुपयांच कर्ज देणार नाही.
बँक तुम्हाला त्यापेक्षा कमी कर्ज देईल. हे कर्ज किती असेल याचे रेट रिझर्व बँकेने निश्चित केलेत. नव्या नियमानुसार जर तुमच्याकडे अडीच लाख रुपयांपर्यंतच सोनं असेल तर बँकेकडून त्या बदल्यामध्ये 85 टक्क्यांपर्यंत गोल्ड व्हॅल्यू मिळेल. म्हणजे समजा तुमच्याकडे एक लाख रुपयांच सोन आहे तर त्यावरती बँकेकडून 85 हजार रुपयांचा गोल्ड लोन मिळेल.
अशाप्रकारे जर तुमच्याकडे अडीच लाख ते पाच लाख रुपयांपर्यंत सोन आहे तर त्यावरती तुम्हाला 80% गोल्ड व्हॅल्यू मिळेल. म्हणजे समजा तुमच्याकडे च लाख रुपयांच सोन आहे तर त्यावरती बँकेकडून 3 लाख रुपयांच गोल्ड लोन मिळेल तर पाच लाख रुपयावरच्या सोन्याला 75% गोल्ड व्हॅल्यू मिळेल म्हणजे जर तुमच्याकडे दहा लाख रुपयांच सोन आहे तर त्यावरती 7 लाख 50 हजार रुपयांच गोल्ड लोन मिळू शकतं याचा फायदा छोट्या अमाऊंटच लोन घेणाऱ्यांना होणार आहे. तुम्ही जेवढं जास्त गोल्ड लोन घेण्याचा प्रयत्न कराल तेवढी कमी गोल्ड व्हॅल्यू मिळेल. हा सोपा फॉर्मुला आरबीआय न लागू केलाय.
तुमच्याकडील सोण्याची किंमत कोण ठरवणार?
आता सर्वात महत्त्वाचा प्रश्न म्हणजे तुमच्याकडे जे सोनं आहे, त्याची किंमत कोण ठरवणार? तर मागच्या दिवसाच्या सोन्याच्या मार्केट प्राईची जी लोवर व्हॅल्यू असेल, ती तुमच्या सोन्याची किंमत असेल किंवा गेल्या 30 दिवसांमध्ये सोन्याची जी सरासरी किंमत राहिली आहे, ती तुमच्या सोन्याची किंमत असेल. तुम्ही या दोन पैकी कशाचीही निवड करू शकता. सोबतच आणखी एक मुद्दा महत्त्वाचा आहे. तो म्हणजे दागिन्यांच्या मेकिंग चार्जेसचा. गोल्ड लोन घेताना तुमच्याकडे असलेल्या दागिन्यांच्या किमतीमध्ये मेकिंग चार्जेचा समावेश असणार नाही समजा तुम्ही पाच लाख रुपयांचे सोन्याचे दागिने घेतले आहेत त्यात साडेार लाख रुपयांचा सोन आहे आणि 50 हजार रुपये मेकिंग चार्जेस आहेत तर तुमच्या सोन्याची किंमत पाच लाख रुपये नाही तर साडेार लाख रुपये असणारे हे सगळं तुमच्या लोन ग्रीमेंट मध्ये लिहिलेल असेल.
सोन्याच्या ऑक्शनचेही काही नियम:
आता आणखी एक महत्त्वाचा मुद्दा तो म्हणजे सोन्याच्या ऑक्शनचा आरबीआय सोन्याच्या ऑक्शनचेही काही नियम ठरवून दिले आहेत समजा तुम्ही बँकेकडून पाच लाख रुपयांच्या गोल्ड व्हॅल्यूच कर्ज घेतलं पण ते कर्ज तुम्हाला काही कारणाने फेडता आलं नाही तर बँक त्या सोन्याच ऑक्शन करून पैसे वसूल करणार पण यासाठीचा नियम म्हणजे रिझर्वह प्राईज 90% पेक्षा कमी असणार नाही म्हणजे बँक पाच लाख रुपयांच सोनं साडे लाख रुपये किमतीच्या खाली विकू शकणार नाहीत पण समजा दोन वेळा हे ऑप्शन फेल गेलं तर ही प्राईज 85% पर्यंत कमी करण्यात येईल सोबतच हे सोनं विकण्यासाठी बँकेला कर्जदाराला नोटीस देऊन याची माहिती द्यावी लागणार आहे.
आता या दुसरा महत्त्वाचा मुद्दा म्हणजे समजा बँकेन पाच लाख रुपयांच सोनं सहा लाख रुपयांना विकलं तर वरचे जे एक लाख रुपये असतील त्यावरती बँकेचा अधिकार असणार नाहीते एक लाख रुपये बँकेला कर्जदाराला परत करावे लागतील त्यासाठी बँकेला ऑक्शन नंतर सात दिवसांचा वेळ मिळणार आहे. बँकेला सात दिवसांच्या आत ही सेटलमेंट करावी लागेल. सोबतच समजा तुम्ही तुमच्या कर्जाची परतफेड केली म्हणजे बँकेला कर्ज म्हणून घेतलेले पाच लाख रुपये वेळेत परत केले तर बँकेला सात दिवसांच्या आत तुमचं सोनं तुम्हाला परत द्याव लागेल पण जर त्यापेक्षा जास्त उशीर झाला तर बँकेला तुम्हाला सोनं परत करेपर्यंत दिवसाचे पा000 रुपये पेनल्टी म्हणून द्यावे लागतील त्यासोबतच रिझर्व्ह बँकेन गोल्ड लोन बाबत आणखी नियमही जारी केले आहेत जसं की बँकेन कर्जाच्या सगळ्या अटी गोल्ड व्हॅल्यूची डिटेल्स आणि इतर माहिती कर्जदाराच्या पसंतीच्या भाषेत समजावून सांगावी. तसच जर कर्जदार निरक्षर असेल तर या सगळ्या अटी स्वतंत्र साक्षीदारासमोर स्पष्ट करायला हव्यात असा नियमही लागू केलाय.
एकूणच काय तर रिझर्व बँकेन गोल्ड लोनच्या बाबतीमध्ये जे नवे नियम जाहीर केले आहेत ते कर्जदारांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहेत. याद्वारे गोल्ड लोनच्या प्रक्रियेमध्ये आणखी स्पष्टता यावी असा रिझर्व बँकेचा उद्देश आहे. त्यात सोनं खरेदीसाठी कर्ज घेता येणार नाही हा नियम सगळ्यात महत्त्वाचा ठरणार आहे. सोबतच सोनं तारण ठेवून कर्ज घेण्याबाबतीत सुद्धा बदललेले नियम महत्त्वाचे असणारे.
