अटल पेन्शन योजना! संपूर्ण माहिती, जाणून घ्या सविस्तर..!

सरकारची अटल पेन्शन योजना असंघटित क्षेत्रात काम करणाऱ्या लोकांसाठी त्यांच्या वयाची 60 वर्ष पूर्ण झाल्यावर खात्रीशीर पेन्शनची हमी देते. एप्रिल 2025 पर्यंत अटल पेन्शन योजनेत 7 कोटी 65 लाखांपेक्षा जास्त लोकांनी नोंदणी केलेली आहे. एक 18 वर्षाची व्यक्ती दर महिन्याला फक्त 210 रुपये भरून त्याच्या वयाची 60 वर्ष पूर्ण झाल्यावर दर महिन्याला किमान 5000 रुपये पेन्शन म्हणून मिळवू शकते.

आज आपण बघणार आहोत याच अटल पेन्शन योजनेची संपूर्ण माहिती ज्यामध्ये या योजनेची वैशिष्ट्य रजिस्ट्रेशन कसं करायचं आणि दर महिन्याला किती रक्कम भरली की किती पेन्शन मिळेल याची माहिती तर आधी आपण बघूया अटल पेन्शन योजनेची पात्रता काय आहे म्हणजे या योजनेत कोण सहभागी होऊ शकतो?

योजनेची पात्रता:

• सर्वप्रथम खातेदार हा भारतीय नागरिकच असला पाहिजे.
• तसच या योजनेत वयाची 18 वर्ष पूर्ण झालेली पण 40 पेक्षा कमी वय असलेली कुठलीही व्यक्ती सहभागी होऊ शकते मात्र वयाची 40 वर्ष पूर्ण झाल्यानंतर कोणीही यात सहभागी होऊ शकत नाही.
• ही योजना खास करून असंघटित क्षेत्रात काम करणाऱ्या व्यक्तींसाठी आहे उदाहरणार्थ घर काम करून चरितार्थ चालवणाऱ्या व्यक्ती, मजुरी करणाऱ्या व्यक्ती, हॉटेलमध्ये काम करणाऱ्या व्यक्ती, रस्त्यावरील विक्रेते, फेरीवाले किंवा अशाच प्रकारची काम करणारी व्यक्ती या योजनेत नाव नोंदणी करू शकते.
• मात्र जी व्यक्ती इन्कम टॅक्स म्हणजे प्राप्तीर भरत असेल अशा व्यक्ती या योजनेत सहभागी होऊ शकत नाहीत.

थोडक्यात ज्यांना खरोखरच गरज आहे अशाच व्यक्ती या योजनेत सहभागी होऊ शकतात. तर ही होती योजनेची पात्रता.

अटल पेन्शन योजनेत खातं सुरू कसं करायचं?

आता बघूया अटल पेन्शन योजनेत खातं सुरू कसं करायचं.

• अटल पेन्शन योजनेत खातं सुरू करण्यासाठी तुमचं एखाद्या बँकेत किंवा पोस्टात बचत खातं असाव लागतं.
• तसच त्या बचत खात्याशी तुमचा आधार कार्ड लिंक असलं पाहिजे म्हणजे जोडलेला असलं पाहिजे.
• तसच तुमचा फोन नंबर आधार आणि बँक खात्याबरोबर जोडला गेलेला असला पाहिजे.

मात्र या तिन्हीपैकी एक जरी गोष्ट नसली तरी तुम्हाला अटल पेन्शन योजनेत खातं सुरू करता येत नाहीत किंवा अडचणी येऊ शकतात मात्र या तिन्ही गोष्टी पूर्ण झालेल्या असतील तर तुमचं अटल पेन्शन योजनेत खातं नक्की सुरू करता येईल खातं सुरू करण्यासाठी सगळ्यात सोपी गोष्ट म्हणजे तुम्ही तुमचं ज्या बँकेत बचत खाता असेल त्या बँकेत जाऊन अटल पेन्शन योजनेत खातं सुरू करण्यासाठीचा फॉर्म भरून दिला आणि सोबत आवश्यक कागदपत्र जोडली म्हणजे तुमचं खातं सुरू केलं जातं आणि तुमच्या खात्यातून अटल पेन्शन योजनेसाठीचा हप्ता ट्रान्सफर करून घेतला जातो.

फक्त तुम्ही तुमच्या बचत खात्यात त्या हप्त्याच्या रक्कमेवढी रक्कम शिल्लक ठेवणे आवश्यक आहे. तसच पेन्शन मिळवण्यासाठी तुम्हाला किमान 20 वर्ष तरी पैसे भरावे लागतील. उदाहरणार्थ जर तुम्ही तिसाव्या वर्षी अटल पेन्शन योजनेत नाव नोंदणी केली तर तुम्हाला पुढील 20 वर्ष म्हणजे तुमच्या वयाच्या 50 वर्षांपर्यंत अटल पेन्शन योजनेत नियमितपणे पैसे भरावे लागतील. मात्र अटल पेन्शन योजनेत जर एखाद्या खातेदाराने नियमित पैसे भरले नाही तर काय होईल याबाबतीत संबंधित व्यक्तीच खातं सहा महिन्यानंतर गोठवलं जाऊ शकतं 12 महिन्यानंतर निष्क्रिय केल जाऊ शकत आणि 24 महिन्यानंतर बंद केल जाऊ शकतं तसच पैसे न भरण्याची चूक वारंवार केल्यास खात्यातून देखभाल वर्गणी आणि इतर शुल्क वजा केली जाऊ शकते

आता बघूया डेथ क्लेम विषयी माहिती जर खातेदार विवाहित असेल तर त्याचा जोडीदार म्हणजे पती किंवा पत्नी हा डिफॉल्ट नॉमिनी असतो डिफॉल्ट म्हणजे काय तर खातेदाराचा मृत्यू झाला तर पेन्शनच्या रकमेवर जोडीदाराचा म्हणजे पती किंवा पत्नीचा पहिला अधिकार असतो आणि जर खातेदाराचा मृत्यू झाला तर जोडीदाराला म्हणजे पती किंवा पत्नीला त्याच्या मृत्यूपर्यंत पेन्शनची रक्कम मिळत राहते मात्र खातेदार आणि त्याचा जोडीदार म्हणजे पती किंवा पत्नी दोघांच्याही मृत्यूनंतर नॉमिनीला जमा झालेली रक्कम दिली जाईल

अटल पेन्शन योजनेत किती हप्ता भरावा लागतो;

आता आपण बघूया अटल पेन्शन योजनेत खात सुरू केल्यावर किती हप्ता भरावा लागतो अटल पेन्शन योजनेत 1000, 2000, 3000, 4000 आणि 5000 अशा वेगवेगळ्या रकमांची पेन्शन मिळू शकते त्यामुळे तुम्हाला तुमच्या वयाच्या 60 वर्षांनंतर किती पेन्शन हवी आहे त्यावर ही दर महा हप्त्याची रक्कम ठरवली जाते तसच तुमचं वय किती आहे त्यावर सुद्धा दर महा हप्त्याची रक्कम ठरवली जाते. त्यामुळे खातेदाराचे वय 18 वर्ष असेल आणि त्यांना त्यांच्या वयाची 60 वर्ष पूर्ण झाल्यावर दर महिन्याला 1000 रुपये पेन्शन हवी असेल तर दर महा 42 रुपये भरावे लागतील म्हणजे खात्यातून ऑटो डेबिट द्वारे काढून घेतले जातील या बाबतीत जर तुम्ही दर तीन महिन्यातून एकदा हप्ता भरणार असाल तर तुम्हाला 125 रुपये दर तीन महिन्याने तुमच्या खात्यातून कापून घेतले जातील आणि जर तुम्ही दर सहा महिन्यातून एकदा हप्ता भरणार असाल तर 248 रुपये दर सहा महिन्यानी तुमच्या खात्यातून कापून घेतले जातील.

जर खातेदाराच वय 25 वर्ष असेल आणि त्यांना त्यांच्या वयाची 60 वर्ष पूर्ण झाल्यावर दर महिन्याला 1000 रुपये पेन्शन हवी असेल तर दर महा 76 रुपये खात्यातून ऑटो डेबिट द्वारे घेतले जातील याबाबतीत जर खातेदार दर तीन महिन्यातून एकदा हप्ता भरणार असेल तर त्याच्या खात्यातून 226 रुपये दर तीन महिन्यांनी कापून घेतले जातील आणि जर दर सहा महिन्यांनी खातेदार हप्ता भरणार असेल तर त्याच्या खात्यातून 449 रुपये दर सहा महिन्यांनी कापून घेतले जातील अशाप्रकारे तुमच्या वयानुसार आणि पेन्शनच्या रकमेनुसार हप्ता कमी किंवा जास्ती होऊ शकतो.

त्यासाठी आपण अजून एक उदाहरण बघूया समजा खातेदाराचे वय 39 वर्ष असेल आणि त्यांना त्यांच्या वयाची 60 वर्ष पूर्ण झाल्यावर दर महिन्याला 1000 रुपये पेन्शन हवी असेल तर दर महा 264 रुपये खात्यातून घेतले जातील या बाबतीत जर खातेदाराला दर तीन महिन्यातून एकदा हप्ता भरायचा असेल तर दर तीन महिन्यानी 787 रुपये भरावे लागतील आणि जर दर सहा महिन्यातून एकदा हप्ता भरणार असेल तर दर सहा महिन्यानी 1558 रुपये कापून घेतले जातील तर अशाप्रकारे पेन्शन रक्कम आणि खातेदाराच वय या दोन्हीनुसार दर महा दर तिमाहीला किंवा दर सहा महिन्यांनी पैसे बचत खात्यातून कापून घेतले जातात.

अटल पेन्शन योजनेचे फायदे;

पण अटल पेन्शन योजनेचे फायदे काय काय आहेत किंवा या योजनेत गुंतवणूक का केली पाहिजे सगळ्यात पहिली गोष्ट म्हणजे ही सरकारी योजना आहे त्यामुळे पेन्शनची हमी आपल्याला मिळते दुसरी गोष्ट म्हणजे हप्ता अतिशय कमी आहे त्यामुळे अगदी कमीत कमी उत्पन्न असलेल्या व्यक्ती सुद्धा या योजनेत सहभागी होऊ शकतात तसच वयाची 60 वर्ष पूर्ण झाल्यावर आपल्याला पैशाची चिंता राहणार नाही कारण दर महा खात्रीशीरपणे पेन्शन मिळायला सुरुवात होईल.

आवश्यक कागदपत्रे:

पण अटल पेन्शन योजनेत खात सुरू करायला कोणकोणती कागदपत्र आवश्यक अटल पेन्शन योजनेत खात सुरू करायला

• ओळखपत्र म्हणून आधार कार्ड, पॅन कार्ड किंवा पासपोर्ट चालेल.
• बँकेची माहिती देण्यासाठी बँकेच पासबुक म्हणजे त्याची झेरॉक्स द्यावी लागेल.
• अटल पेन्शन योजनेत खात सुरू करण्याचा फॉर्म भरून द्यावा लागेल.
• आधार कार्ड आणि मोबाईल नंबर द्यावा लागेल म्हणजे आधार कार्डाची झेरॉक्स द्यावी लागेल.
• तसच दोन पासपोर्ट आकाराचे फोटो द्यावे लागतील

एवढी कागदपत्र आपल्याला अटल पेन्शन योजनेत खात सुरू करायला द्यावी लागतील फक्त एक महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे तुमच्या बँक खात्याशी तुमचा आधार क्रमांक आणि मोबाईल क्रमांक जोडलेला असला पाहिजे आधार क्रमांकाशी तुमचा मोबाईल क्रमांक जोडलेला असला पाहिजे तो मोबाईल क्रमांक चालू असला पाहिजे बंद केलेला किंवा इनऍक्टिव् मोबाईल क्रमांक चालत नाही.

योजनेत मुदतीपूर्वी खातं बंद करता येत का?

पण अटल पेन्शन योजनेत मुदतीपूर्वी खातं बंद करता येत का त्यासाठी दोन महत्त्वाचे नियम आहेत पहिला नियम म्हणजे जर खातेदाराचा मृत्यू झाला तर खातं बंद करता येऊ शकतं आणि दुसरा नियम म्हणजे खातेदाराला काही असाध्य आजार झाला असेल आणि त्यावर उपचार करण्यासाठी पैशाची गरज लागली तरच खातं बंद करता येईल तर अशाप्रकारे तुम्ही अटल पेन्शन योजनेच्या सगळ्या अटी आणि शरतींमध्ये बसत असाल तर लगेचच योजनेत खात सुरू करा आणि 60 वर्षांनंतर पेन्शनचा आनंद घ्या.